Inleiding
Ontdek de verschillen
Boeddhisme
Het Boeddhisme is een levensbeschouwelijke en religieuze stroming, die volgens de overlevering werd gesticht door Gautama Boeddha. Hij is de historische Boeddha die in de 6e eeuw v. Chr. in het Noorden van India leefde. Boeddhisme is verwant met het Hindoeïsme en ontstond als een reactie erop. Boeddhisten geloven dat men bevrijd kan worden uit de cirkel van wedergeboortes door het volgen van de door Boeddha onderwezen "middenweg". De belangrijkste aspecten van deze middenweg zijn het uitbannen van alle materiele verlangens, ethisch gedrag en het ontwikkelen van de geest. Het Boeddhisme en Hindoeïsme lijken erg veel op elkaar. Toch zijn er een aantal verschillen. Met deze verschillen sluit het hoofdstuk af.
Bron: Wikipedia
Pixabay
Verspreiding
Hoewel het in India zelf geleidelijk verdwenen is, heeft het Boeddhisme zich in andere delen van Azië verspreid. Het heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Zuidoost en Oost Azië en op de ontwikkeling van de cultuur en samenleving in die gebieden. Recenter heeft het in het westen (Europa, Noord Amerika) aanhang gevonden. Tegenwoordig gaat men ervan uit dat het Boeddhisme wereldwijd ongeveer tussen de 400 en de 800 miljoen aanhangers heeft.
Pixabay
Ontstaan
Het Boeddhisme is ontstaan in India in de vijfde eeuw voor Christus. In die tijd was het brahmanisme dominant in India. Het strikt naleven van rituelen staat hierin centraal. In reactie hierop ontstonden de Sramanabewegingen die naar individuele verlossing streefden. Het Boeddhisme was een van de stromingen die uit de Sramana ontstonden, naast onder andere het Jainisme en de leer van de Upanishaden. De oorspronkelijke naam van het Boeddhisme is "Boeddha-sasana", wat 'de leer van de Boeddha' betekent. De kern van deze leer is het inzicht in het menselijk lijden en de weg om dit lijden op te heffen.
Pixabay
De droom en de vier ontmoetingen
Op een nacht droomde koningin Mahamaya dat er een zilveren olifant in haar baarmoeder kwam. Hindoeïstische brahmaanse priesters voorspelden de geboorte van een zoon die een koning of een Boeddha (verlichtte) zou worden. In het dorp Lumbini beviel de koningin Mahamaya tijdens volle maan in mei van een zoon, Siddhartha. Hij groeide op als een prins, beschermd van de wereld. Toen hij zestien jaar oud was trouwde hij met zijn nicht Yasodhara. Op zijn negentwintigste kreeg deze prins vier ontmoetingen. Hij zag eerst een oude man, vervolgens een zieke man en toen een lijk. Zijn wagenmenner legde uit dat alle mensen onderworpen waren aan ouderdom, ziekte en dood. De vierde ontmoeting was met een asceet. Dat is iemand, die zich niet inlaat met wereldse smetten. Van deze persoon was Siddhartha erg onder de indruk vanwege zijn vredige aard en uitstraling. De prins besloot zijn goede leven aan de kant te zetten en net zoals de asceet verder te leven. Hiermee hoopte hij echte vrede te vinden te midden van een wereld vol van leed, ziekte en pijn.
Wie is Boeddha?
Siddharta Gautama wilde weten waarom er verdriet in de wereld bestond. Daar kon hij niet achterkomen als rijk en machtig man, dus zei hij zijn vorstenleven vol pracht en praal vaarwel en werd een bedelende monnik. Na jarenlange omzwervingen besloot hij net zolang onder een boom te gaan zitten, totdat hij verlichting zou bereiken. Opeens besefte hij waarom verdriet bestond en hoe je er een eind aan kon maken. Vanaf dat moment noemde hij zichzelf Boeddha. Het woord komt uit het Sanskriet en betekent de volledig Ontwaakte, oftewel de Verlichtte.
Siddhartha en zijn discipelen
Siddhartha kreeg een klein aantal discipelen tijdens zijn zwerftocht en zoeken naar de waarheid. Hij leerde veel van Hindoeïstische wijzen. Siddhartha bleef echter ontevreden en onderwierp zichzelf aan zeer sober leven, waardoor hij zelfs bijna verhongerde. Ook dit bracht geen tevredenheid en voldoening. De discipelen van Boeddha (Siddhartha) waren in het begin erg voorzichtig. Toch ging hij door. Boeddha zijn eerste preek ging over "de wiel, die de waarheid in beweging zet". Ook onderwees Boeddha de Vier Edele Waarheden en stelde het Achtvoudige Pad op.
Het kastensysteem van het Hindoeïsme wees Boeddha af.
De kern van het Boeddhisme
Het gaat vooral om:
1. De vier edele waarheden,
2. Het achtvoudige pad,
3. Het wiel van het leven.
De heer van de dood, Yama, houdt het wiel van het leven vast. Het stelt de cyclus van geboorte, dood en wedergeboorte voor die ronddraait als een wiel. Op de rand van het wiel staan de verschillende fasen van een mensenleven. Aan de binnenkant staan de fasen van wedergeboorte. Drie dieren in het midden staan symbool voor haat, hebzucht en verwarring. Zij kunnen iemands verlichting belemmeren. De haan staat symbool voor begeerte, de slang voor aversie en het varken voor onwetendheid.De acht spaken van het Dharma Wiel staan voor het Achtvoudige Pad. Alle stappen zijn met elkaar verbonden.
De mens is gevangen in de cirkel van leven en dood. Je leven houdt niet op bij de dood maar gaat verder. Je wordt geboren, je leeft, je sterft maar de geest gaat niet dood. Vervolgens krijg je het tijdelijke leven na de dood en nu begint het weer van voren af aan. Zo gaat de cirkel alsmaar door totdat je eeuwige verlichting en bevrijding hebt gevonden.
Het Achtvoudige Pad
Juiste begrip: De leer van Boeddha begrijpen.
Juiste houding: Vriendelijkheid.
Juiste woorden: Geen leugens en kwaadspreken.
Juiste daden: Geen mensen of dieren kwaad doen.
Juiste werk: Werk doen waar mensen niet onder lijden.
Juiste inspanning: Nadenken voordat je wat doet.
Juiste bedachtzaamheid: Waakzaam zijn.
Juiste meditatie: Zorgen voor kalmte en concentratie.
Pixabay
De vier edele waarheden
1. Er is lijden en ontevredenheid in het leven
2. Er is een oorzaak voor dit lijden: verlangens en hunkering
3. Er is een einde aan dit lijden en bevrijding mogelijk
4. Er is een weg die hier naar toe leidt: Het Achtvoudige Pad.
De vier edele waarheden beschrijven het lijden, de oorzaak hiervan, de mogelijkheid om er van verlost te worden en de weg om deze verlossing te bereiken. Deze waarheden worden soms ook geformuleerd in termen van de aanwezigheid van geluk, haar oorzaak, de afwezigheid ervan en de oorzaak van deze afwezigheid.
De begrippen 'lijden' en 'verlangen' hebben in het westen een concrete betekenis. Bij lijden denken we aan zaken als ziekte, verlies, wanhoop. Met verlangen bedoelen we over het algemeen het verlangen naar concrete zaken, zoals een groter huis, veel geld of macht en aanzien. In het Boeddhisme hebben deze begrippen een bredere en subtielere betekenis.
Lijden, dukkha, betekent dat het leven onvolmaakt is. Het is alsof je de hele tijd met een steentje in je schoen loopt en dat steentje wil maar niet verdwijnen. Dit leidt tot tanha, dorst, het verlangen dat de zaken anders zijn dan ze zijn: "Als ik nou een groter huis, een betere baan, een leukere partner, rustigere kinderen, liefdevollere ouders had .....dan zou het leven volmaakt zijn’.
Pixabay
Lijden
De basis van het Boeddhisme, die is terug te vinden in het Theravada-Boeddhisme, handelt over het lijden (dukkha in het Sanskriet) en hoe we er definitief van bevrijd kunnen worden. De Vier Edele Waarheden beschrijven het inzicht in het lijden en de mogelijkheid van verlossing. Het edele Achtvoudige Pad beschrijft de middenweg waardoor verlossing van het lijden mogelijk is. Betreding van dit pad gebeurt door de toevlucht tot het Drievoudig Juweel.
Pixabay
Drievoudig Juweel
Het Drievoudig Juweel, ook wel genoemd de drie schatten, vormen de basis van het Boeddhisme. Als men zich wilt "bekeren" tot het Boeddhisme, dan word dit over het algemeen gedaan door een korte en eenvoudige ceremonie. Een monnik of leraar laat je dan een drievoudige geloofsbelijdenis doen:
1. Ik zoek mijn toevlucht tot de Boeddha.
2. Ik zoek mijn toevlucht tot de leer van Boeddha. (de dharma)
3. Ik zoek mijn toevlucht tot de Boeddhistische gemeenschap. (de Sangha)
In principe worden al onze schadelijke gedachten en emoties (hechting, woede, trots) veroorzaakt door een onjuist begrip van de werkelijkheid. Door het vasthouden aan deze gedachten en emoties verlangen we naar het voortbestaan van onszelf, waardoor wedergeboorte plaatsvindt. In wat voor vorm we worden wedergeboren wordt bepaald door ons karma, de effecten van ons handelen.
Pixabay
Gelugpa Orde
In 1409 werd in Tibet de Boeddhistische Gelugpa-orde gericht. (‘Geelkappen’) Deze orde kreeg veel macht. Deze leider groeide uit tot politiek leider van Tibet. In 1578 kreeg deze leider van de Mongoolse heerser Altan Khan de titel Dalai Lama. Dat betekent Oceaan van Wijsheid (Dalai betekend oceaan en Lama betekend leraar).
Dalai Lama en Reïncarnatie
De Tibetanen geloven dat de Dalai Lama een wedergeboorte (Reïncarnatie) is van Avalokitesvara. Hij is een belangrijk figuur uit de Boeddhistische geschiedenis die altijd klaar staat om iemand te helpen. Men gelooft dat als de Dalai Lama sterft, de geest van Avalokitesjvara opnieuw word geboren in het lichaam van een jongen of meisje.
Pixabay
In 1933 stierf de 13e Dalai Lama. In 1937 vonden monniken in Oost-Tibet de jongen Lhamo Thondup. Deze jongen had opmerkelijk veel herinneringen uit de vorige levens van de 13e Dalai Lama. Na uitvoerig onderzoek bleek hij de nieuwe reïncarnatie. Lhamo Thondup werd twee jaar later meegenomen naar Lhasa, de hoofdstad van Tibet en verder opgeleid. Op 16 jarige leeftijd dreigde China Tibet binnen te vallen en moest hij ook de politieke verantwoordelijkheid voor zijn land op zich nemen.
In december 1949 viel China Tibet daadwerkelijk binnen en veel kloosters en heilig plekken werden vernietigd in Tibet. Veel Tibetanen vluchten omdat ze slecht werden behandeld en ze ook hun boeddhistische geloof niet vrij konden uitoefenen. De Dalai Lama vluchtte naar India.
Onder reïncarnatie verstaat men dat als iemand sterft, dat de ziel naar een beter of slechter bestaan verhuisd, afhankelijk van de balans tussen de goede en slechte daden. Reïncarnatie staat voor "zielsverhuizing." De ziel of de geest verdwijnt niet na de de dood, maar gaat over naar een ander levend wezen.
Nobelprijs voor de Vrede
De Dalai Lama woont daarna in ballingschap in Dharamsala in India. Hij zet zich in voor de wereldvrede en probeert op een einde te maken aan de Chinese onderdrukking waardoor hij in 1989 de Nobelprijs voor de Vrede ontving.
Het Heilige boek
De tradities hebben elk hun eigen geschriften. Er zijn ook veel geschriften door de tijd heen verloren gegaan. De Tripitaka neemt in alle tradities de meest voorname plaats in. De Theravada bevat veel uitspraken van Boeddha, leefregels voor monniken en een samenvatting van de oudste Boeddhistische filosofie. Deze is bewaard in de Pali Canon.
Pixabay
Pali Canon
Dit is het oudste geschrift van het Boeddhisme en bestaat uit meerdere teksten. De eerste groep teksten geeft beschrijvingen van het kloosterleven en leefregels voor niet-monniken ten tijde van de Boeddha. Men noemt dit de vinaya' s. De tweede groep teksten, de sutta’s, zijn de lessen die Boeddha aan mensen heeft gegeven. Een derde groep is gemaakt door volgelingen van Boeddha. Deze noemt men de abhidhamma. Ze ontstonden na Boeddha’s dood, maar voordat zijn leer voor het eerst werd opgeschreven. Het zijn bewerkingen en commentaren van de soetra' s. Men noemt deze groepen ook wel "manden".
Meditatie
Boeddhisten geloven dat je gelukkig bent als je jezelf dwingt om niet hebberig of jaloers te zijn en dat je probeert iedereen aardig te vinden. Men noemt dat gelukkig gevoel nirvana. Ondanks dat je dit gevoel niet altijd kan bereiken moet je het volgens boeddhisten wel proberen. Men kan dit bereiken door te meditatie. Je zit met gesloten ogen in kleermakerszit op de vloer, concentreert je op je ademhaling en proberen aan niets te denken. Sommige mensen concentreren zich op een voorwerp, een bloem of kaars. Sommigen boeddhisten zingen bij meditatie.
Pixabay
Yoga
Het woord Yoga komt uit het Sanskriet en betekent 'eenheid' of 'samenbrengen'. Yoga ontstond ruim 4.000 jaar geleden in India. Het was een manier om tot een diepere staat van meditatie te komen. Feitelijk is er in 4.000 jaar tijd niet veel veranderd want ook nu nog is dat de kern van Yoga. Tegenwoordig komt je Yoga ook in Nederland overal tegen. Anders dan vroeger wordt de eenheid van lichaam en geest nu vooral gezocht in een combinatie van ademhaling, lichamelijke oefening en concentratie. Men geeft aan dat Yoga leert om lichaam en geest en om geest en bewustzijn met elkaar, in balans te brengen. De oefeningen (Asana's) moeten kracht en energie geven en een prettig gevoel van ontspanning. Men ziet yoga als een goede manier om rust en ontspanning toe te laten. Daarom is yoga behoorlijk populair ook in het Westen.
Pixabay
Verschillende stromingen
Over sommige onderdelen wordt binnen het Boeddhisme verschillend gedacht. Bijvoorbeeld over het aantal Boeddha’s. Deze verschillende ideeën leidden tot een heleboel Boeddhistische stromingen. De hoofdstromingen zijn het Theravada boeddhisme en het Mahayana boeddhisme.
Theravada Boeddhisme
De Theravada boeddhisten houden het meest vast aan de pali canon. Ze zeggen dat Boeddha geen God is die verlossing kan bieden, maar dat alleen de boodschap en het voorbeeld van de Boeddha de mensen uit hun lijden kunnen helpen.. Elk mens moet zijn eigen weg uit dit lijden zoeken, zonder bovennatuurlijke hulp.
Pixabay
Mahayana Boeddhisme
De Mahayana Boeddhisten gebruiken het Sanskriet in hun boeken over Siddharta Gautama’s leer en leven. Ze geloven niet alleen in de boodschap van de Boeddha, maar óók in hemelse Boeddha's. Bijvoorbeeld in Boeddha Amitabha, de Boeddha van het Oneindige Licht. Het Tibetaanse- en het Zen boeddhisme zijn voorbeelden van het Mahayana Boeddhisme. De hartsoetra is één van de belangrijkste soetra ' s in het Mahayana Boeddhisme. Deze omschrijft het kern idee van leegte.
Tibetaans Boeddhisme
Het Tibetaans Boeddhisme is heel kleurrijk met veel goden en godinnen, vrolijke tempels, dansen om geesten te verjagen en tal van rituelen. Tibetaanse Boeddhisten hebben vertrouwen in Boeddha en hun godsdienst is verweven met hun dagelijkse leven. Overal worden gebedsmolens gedraaid om hulp te sturen naar alle levende wezens over de hele wereld.
Pixabay
Zen Boeddhisme
Zen betekent ‘meditatie’. De geschriften van de Boeddha Siddharta Gautama zijn voor deze gelovigen minder belangrijk. Ze proberen veel te mediteren en krijgen tijdens hun meditatie raadsels die niet beantwoord kunnen worden. Een beroemd raadsel is: “hoe klinkt het geluid van één klappende hand?” Door over dit soort raadsels na te denken, raken deze boeddhisten vaststaande ideeën kwijt en kunnen ze eerder verlichting bereiken.
Pixabay
Bidden
Boeddhisten bidden vaak in een tempel maar soms ook thuis. Dit doen ze alleen of in groepen. Veel Boeddhisten gaan ook naar tempels en kloosters om te zingen of te offeren. Vaak bidden Boeddhisten voor een altaar. Daarop staan dan een afbeelding van de Boeddha, wierook, kaarsen en bloemen. Bij het altaar zeggen de Boeddhisten vaak de Drie Sieraden op. (Zie de "Drie juwelen" onder "Over het Boeddhisme")
De Stoepa
De Stoepa ziet er uit als een berg gevormd bouwsel. Hierin bevinden zich belangrijke voorwerpen zoals kopieën van geschriften, of herdenkt een belangrijk persoon. De vorm symboliseert de Boeddhistische leer. Het kan een tempel en een plaats van aanbidding en meditatie zijn.
Pixabay
Heilige plaatsen
De meeste heilige plaatsen voor Boeddhisten hebben te maken met het leven van de Boeddha. Zoals bijvoorbeeld zijn geboorteplaats Loembini in het zuiden van Nepal of de plek waar hij verlichting vond. Van over de hele wereld komen boeddhisten naar deze plekken waar tempels, stoepa's of heiligdommen staan. Hier voelen de boeddhisten zich dichter bij de Boeddha en zijn leer.
Heilige plekken :
1. Loembini, Nepal. Geboorteplaats van Siddharta Gautama, de Boeddha.
2. Bodh Gaya, India. De plaats waar de Boeddha verlichting vond.
3. Sarnath, India. De plek waar de Boeddha voor het eerst zijn leer verkondigde.
4. Koesjinagara, India. De plek waar de Boeddha stierf.
5. Bodhnath stupa in Kathmandu, Nepal. Volgens de legende ligt hier een bot van de Boeddha begraven.
6. Dharamsjala, India. De plaats waar de Dalai Lama in ballingschap leeft.
7. Lhasa, de hoofdstad van Tibet.
Pixabay
Westers Boeddhisme
Westers Boeddhisme is een verzamelnaam voor verschillende Boeddhistische stromingen die ontstaan in het Westen. Kenmerkend hierin is de opkomst van groeperingen die een eigen stijl van boeddhisme ontwikkelen. Boeddhisme is hier vaak verbonden met sociale kwesties zoals armoede, milieu en oorlogen. Zwart Boeddhisme, Groen Boeddhisme, feministisch Boeddhisme zijn hier voorbeelden van.
Het Boeddhisme kwam in de jaren 1800 naar het Westen door wetenschappers en ontdekkingsreizigers vele Boeddhistische teksten gingen vertalen. In 1893 nam de Boeddhistische hervormer Anagarika Dharmapala deel aan het Parlement van Wereldreligies in Chicago. Men kan hem zien als de stichter van het Amerikaanse Boeddhisme. Ook door immigranten is het Boeddhisme verspreid. In de jaren zestig kwam er een ware explosie aan interesse in het Boeddhisme. Dat kwam onder andere door de vlucht van Dalai Lama uit Tibet in 1959, na de Chinese bezetting van zijn geboorteland. Vluchtelingen vestigden zich in westerse landen. In de jaren vijftig en zestig ontstond er een toenemende interesse in het Zen Boeddhisme in het Westen dat zich via Amerika verspreidde.
Hollywood
Door onder andere "The Light of Asia" in 1908 werd het leven van Boeddha populair in het Westen en vervolgens werden er films uitgebracht met Tibetaanse thema's zoals "Little Boeddha" "Kundun" Seven Years in Tibet" en The Cup". Westerse media en beroemdheden propageren het Boeddhisme als een middel voor wereldvrede, als een hippe trend, of als een psychologie.
Pixabay
Leer
De Boeddhistische leer is in de loop der eeuwen steeds verder uitgebreid. De basis wordt beschreven in de Tripitaka, de uitspraken van de Boeddha. Deze uitspraken bevatten veel rijtjes met kernwoorden, waardoor de essentie van de Boeddhistische leer makkelijk te onthouden en over te dragen is. Maar in tegenstelling tot de westerse manier van kennis-representatie vormen deze rijtjes geen opeenvolgend geheel. Een term uit het ene rijtje kan verwijzen naar een ander rijtje, waarin een term staat dat het eerste rijtje weer samenvat. Dit kan verwarrend zijn voor westerse lezers. Waar het om gaat is dat Boeddhistische leerstellingen worden toegepast in het eigen leven en zo betekenis krijgen.
Verspreiding
Na de dood van Boeddha verspreidde het Boeddhisme zich over Azië en later over de hele wereld. Als de uitspraken van Boeddha worden opgeschreven raken de volgelingen verdeeld. De belangrijkste stromingen zijn het Mahayana en het Theravada boeddhisme.
Vanuit India verspreid het Boeddhisme zich in westelijke richting naar het huidige Afghanistan. Tevens verspreidde het Boeddhisme zich in Tibet, China, Korea, Japan, Skri-Lanka, Thailand en het zuidoostelijke Aziatische schiereiland.
Pixabay
Verschillen tussen het Boeddhisme en het Hindoeïsme
God
Een Almachtige Heerser past niet in een wereld met veel kwaad en leed volgens het Boeddhisme.
Goden
Het Hindoeïsme kent veel goden en het Boeddhisme niet. Pas later kreeg hij de naam Boeddha.
Stichter
Het Boeddhisme kent een stichter, het Hindoeïsme niet.
Reïncarnatie
Volgens de Hindoes is het een terugkomst van de atman van een mens. Bij het Boeddhisme is het een eeuwigdurende kringloop van oorzaak en gevolg en het hangt allemaal samen in de kosmos.
Atman (ziel)
Het Hindoeïsme gelooft dat de mens een ziel heeft die van goddelijke oorsprong is en dat die atman in een volgend bestaan zal reïncarneren. Boeddhisten geloven dat atman niet reïncarneert.
Heilige teksten
Het Hindoeïsme kent een aantal teksten, maar het Boeddhisme heeft geen Heilige Boeken.
Kastenstelsel
Het Hindoeïsme kent het Kastenstelsel, het Boeddhisme niet. De hele bevolking is verdeeld in lagen. Het Boeddhisme kent dit niet.
Rituelen
Het Boeddhisme gelooft niet dat de rituelen die door de priesters werden uitgevoerd een bijdrage konden leveren aan de verlossing uit de Samsara. Het Hindoeïsme kent daarentegen veel rituelen en religieuze plichten die daartoe zouden leiden.
Pixabay
Samenvatting
In de Samenvatting is een overzicht opgenomen over; "God en de redding van de ziel". Hoe denken religies over deze vraag? Dit staat in een overzicht zo beknopt mogelijk omschreven. Deze Samenvatting kunt u vinden op de Homepagina onderin.
Durf eens stil te staan
In het artikel "Durf eens stil te staan" is een overzicht opgenomen over de verschillende denkwijzen betreft het ontstaan van deze wereld. Dit artikel kunt u vinden onderin het Christendom welke u kunt bereiken via de Homepagina.
Aanbevolen
Onder "Aanbevolen" onderin de Homepagina, staan allerlei interessante websites-links, boeken en muziektips.
Aanvullende informatie
Wij waarderen het als u met ons meedenkt. Heeft u interessante informatie voor ons of adviezen? Wij horen het graag van u! U kunt dit doormailen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Bron: o.a. Wikipedia.
Klik op deze afbeeldingen voor meer informatie
https://buddho.nl/boeddhisme-geschiedenis-en-stromingen