Inleiding
Impact op iedereen
De wereld heeft tijdens de twintigste eeuw grote verschuivingen gekend betreft de belangrijkste ideeën. Één van de grootste verschuivingen is het modernisme naar het postmodernisme. Deze verschuivingen hebben impact op iedereen. Modernisme komt voort uit het westen. Sociale fundamenten waren stevig. De realiteit van het heden en toekomstige mogelijkheden berustten voor het grootste gedeelte op geloofwaardige aannames over God en wetenschap. Deze aannames en wetenschap zijn steeds minder vanzelfsprekend geworden. We zijn nu 'post' – of 'na' – modernisten. Alle oude fundamenten van de westerse beschaving worden opnieuw beoordeeld.
Pixabay
Steeds meer informatie beschikbaar
Mensen krijgen steeds meer toegang tot informatie door alle technologie. Steeds meer keuze uit allerlei religies. Vandaar uit vloeit dat bijna alles zoals o.a. kunst, religie en politiek ter discussie kan worden gesteld. Nieuwe vormen van spiritualiteit worden geroofd uit oosterse bronnen en er is momenteel een vermenging van religies mogelijk.
Pixabay
Wat is het postmodernisme
Het postmodernisme is een stroming in de filosofie en de kunst die gezien wordt als een reactie op het modernisme. Deze reactie is complexer en minder radicaal dan die van het modernisme op de tijd daarvoor, omdat er fundamenteel aan een waarheid wordt getwijfeld.
Pixabay
Kenmerken
Het meest in het oog springende kenmerk van de stroming is het in twijfel trekken van lang gekoesterde begrippen als waarheid en 'romantische' authenticiteit. (Toelichting zie onder romantiek) In de beeldende kunst resulteert die twijfel vaak in eclecticisme met een flinke dosis ironie. Op filosofisch vlak houden zij die tot de postmodernen worden gerekend zich, meer nog dan hun voorgangers, bezig met taalkritiek. Zij zijn hiertoe voornamelijk door Lyotard geïnspireerd. Het model waarin taal een afspiegeling zou zijn van de werkelijkheid wordt daarin nadrukkelijk verlaten. Men proclameert het einde van de 'grote verhalen' (vooruitgang door techniek, marxisme, christendom).
Pixabay
Spel
Postmodernisten spelen een spel met citaten uit 'hoge' en 'lage' cultuur, die ze met elkaar laten botsen. Gespeeld wordt ook met verschillende stijl(element)en uit verschillende historische perioden. Daardoor wordt de kenbaarheid van de wereld eens te meer op de helling gezet.
Jean-Francois Lyotard
Jean-Francois Lyotard was een postmodern filosoof. Lyotard studeerde filosofie aan de Sorbonne en was aanvankelijk werkzaam als leraar in het middelbaar onderwijs, onder andere in Algerije.
Toelichting romantiek
De romantiek was een stroming in de westerse cultuur die zich vooral aan het eind van de 18e en in de 19e eeuw sterk deed gelden in de kunst en het intellectuele leven van met name Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, maar ook in België en Nederland.
Pixabay
Het was voor alles een tegenreactie op 'de Verlichting', die eraan vooraf was gegaan. Tijdens de Romantiek werd de subjectieve ervaring als uitgangspunt genomen. Hierdoor kwamen introspectie, intuïtie, emotie, spontaniteit en verbeelding centraal te staan.
Kernideeën van het Postmodernisme
In “A Brief Guide to Beliefs” geeft wetenschapper Linda Edwards deze kernideeën door:
Men kan niet op objectiviteit en logica vertrouwen.
Men kan niet vertrouwen op specialistische leraren.
Er zijn alleen persoonlijke waarheden en geen absolute waarheden.
Traditie is niet meer relevant.
De ware betekenis van woorden staat ter discussie.
De academische wereld is niet de enige plaats waar nieuwe kennis ontstaat.
Geschiedenis
Sinds de jaren zestig is het postmodernisme de dominante stroming in de architectuur, literatuur, poëzie en kunst in zijn algemeenheid. Kunststromingen komen in golven; de romantiek maakte bijvoorbeeld plaats voor het modernisme. Dat werd opgevolgd door het existentialisme, dat op zijn beurt weer werd opgevolgd door het postmodernisme. Het probleem met de term postmodernisme is dat theoretisch alles, elke vorm van kunst die na het modernisme kwam, postmodern is.
Postmodernisme versus modernism
Omdat het postmodernisme is ontstaan in reactie op het modernisme, kan men de aard van het postmodernisme goed weergeven door het tegenover het modernisme te stellen. In die denklijn kan men het begrip ook als antimodernisme definiëren.
Modernisten gaan ervan uit dat er een goed fundament is om kennis op de stand van de (toen) geldende wetenschappen te baseren. De wetenschappelijke methode werkt dan ook goed. Daarnaast worden in alle redelijkheid argumenten uitgewisseld tussen mensen en partijen, waardoor er steeds meer consensus tot stand komt over de gewenste ontwikkelingen.
Gebrekkige fundering van kennis
Het postmodernisme gaat daarentegen uit van een gebrekkige fundering van kennis. Er is geen geprivilegieerde methode om toegang tot de werkelijkheid te krijgen. Het menselijk subject is niet autonoom, maar wordt mede bepaald door het onderbewuste, emoties, anderen en taal. Dit noemen postmodernen de 'decentrering van het subject'. Dit brengt met zich mee dat de mens mede irrationeel is. Het gesprek tussen mensen wordt verstoord doordat men gebonden is aan het gebrekkige instrument taal. Omdat het fundament, het middel (de taal) en de rede daartoe ontbreken, kan men niet tot consensus komen en heerst er een onophefbare pluraliteit van denken.
Doelgericht proces
Volgens het modernisme leiden kennis en argumentaties uiteindelijk tot universele principes en theorieën. De mensheid komt steeds nader tot de waarheid en is het in redelijke mate eens over hoe kennis moet worden ingezet om tot maatschappelijke verbeteringen te komen. De maatschappelijke ontwikkeling wordt gezien als een doelgericht proces.
Gedachteconstructies
Volgens postmodernisten bestaat kennis echter vooral uit gedachteconstructies, 'Waarheid' als zodanig bestaat dan ook niet. Omdat ook normen worden geproblematiseerd en zeer divers blijken te zijn, is het bovendien niet meer zo duidelijk ten behoeve waarvan kennis moet worden ingezet. Met de op consensus gebaseerde 'grote verhalen' vervallen ook de universele doelen. Dit leidt tot waardenpluralisme en –relativisme.
Analyseren en beheersbaar maken
Volgens het modernisme kunnen de gestelde doelen in de praktijk ook worden bereikt. De mens is het subject dat op een rationele wijze richting geeft aan de gewenste maatschappelijke ontwikkeling. Het analyseren en beheersbaar maken van natuurlijke en sociale levensomstandigheden leiden uiteindelijk tot emancipatie en technologische en economische vooruitgang.
Doelen bereiken
Het postmodernisme relativeert de mogelijkheid om middels ingrepen doelen te bereiken. Gezien de complexe realiteit zijn er problemen met de middelen, zoals planning en controle. Dit beperkt de mogelijkheden tot maakbaarheid. Er kan dan ook niet veel richting worden gegeven aan de maatschappelijke ontwikkeling en de mogelijk heden voor 'vooruitgang' zijn beperkt. Dit mede door grotere bewustwording van de relativiteit van vooruitgang. Om wiens vooruitgang gaat het? Wat zijn de veronderstellingen die aan vooruitgang ten grondslag liggen? Globalisering en informatiseringprocessen in de samenleving stimuleren een reflexieve en contingente benadering in een gepercipieerde werkelijkheid.
In het modernisme was nog een groot vertrouwen in de kunsten als verheffend iets via kunst kan je de wereld verbeteren, dacht men.
In het postmodernisme wordt ook dit gerelativeerd. Kunst leidt niet noodzakelijk tot het Ware, het Goede of het Schone. Een bekend voorbeeld in dit verband zijn de kampbeulen in nazi-Duitsland: wanneer zij thuis kwamen na een gruwelijke werkdag, konden ze toch genieten van klassieke muziek, een van de high art vormen bij uitstek.
Samenvatting
In de Samenvatting is een overzicht opgenomen over; "God en de redding van de ziel". Hoe denken religies over deze vraag? Dit staat in een overzicht zo beknopt mogelijk omschreven. Deze Samenvatting kunt u vinden op de Homepagina onderin.
Durf eens stil te staan
In het artikel "Durf eens stil te staan" is een overzicht opgenomen over de verschillende denkwijzen betreft het ontstaan van deze wereld. Dit artikel kunt u vinden onderin het Christendom welke u kunt bereiken via de Homepagina.
Aanbevolen
Onder "Aanbevolen" onderin de Homepagina, staan allerlei interessante websites-links, boeken en muziektips.
Aanvullende informatie
Wij waarderen het als u met ons meedenkt. Heeft u interessante informatie voor ons of adviezen? Wij horen het graag van u! U kunt dit doormailen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Bron: o.a. Wikipedia
